بازگشت به عصر احمدی‌نژاد؟
تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۲۹۱۵۵
هم‌میهن نوشت: روند تحولات نشان می‌دهد که ایران بار دیگر در حال تجربه انزوای دیپلماتیک دهه هشتاد است. زمانی‌که آخرین فرصت برای احیای توافق هسته‌ای با برآورد‌ها و تحلیل‌هایی که حالا مشخص شده درست نبوده، از دست رفت. شاید کسی فکر نمی‌کرد که سرعت تحولات به‌حدی زیاد شود که دیگر مجالی برای تامل بیشتر پیرامون آنچه بسیاری از تحلیلگران، خطای محاسباتی تصمیم‌گیران حوزه سیاست‌خارجی می‌دانند، نباشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تابستان داغی که مطرح شدن خبر حضور پهپاد‌های ایرانی در حمله روسیه به اوکراین با آخرین روزهای مذاکره برای دستیابی به توافق برای احیای برجام، همزمان شد، آغاز روندی بود که امروز را به روزهای پائیزی سیاست‌خارجی و نگرانی از زمستان سخت بدل کرد. چنین شرایطی البته سابقه‌ای در افکار عمومی ایران دارد.
مرور سال‌های نه‌چندان دور، در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به‌وضوح نشان می‌دهد که ایران در عرصه سیاست‌خارجی بار دیگر در حال تجربه‌ای آزموده است؛ هرچند در فضای دیپلماسی، تکرار دوباره یک اجماع جهانی علیه ایران تبعات به‌مراتب سخت‌تری را از تجربه پیشین به همراه خواهد داشت؛ انزوایی که ۶ قطعنامه ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد برای ایران به‌ارمغان آورد، چیزی نیست که به آسانی از یاد برود.
پارلمان اروپاتصمیم پارلمان اروپا برای قرار دادن سپاه پاسداران به‌عنوان یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در لیست گروه‌های تروریستی، جدیدترین اقدام قاره‌سبز در فرآیند افزایش تنش با ایران است. اتحادیه اروپا پیش از این نیز سه بسته تحریمی را علیه ایران وضع کرده و چهارمین بسته تحریمی شامل ۱۸ شخص حقیقی و ۱۹ نهاد، روز دوشنبه در این اتحادیه به بحث گذاشته شد. یکی از دیپلمات‌های اروپایی به رویترز گفته بود که چهارمین بسته تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی روز دوشنبه تصویب می‌شود و دیپلمات‌ها معتقد هستند که کار روی بسته تحریمی پنجم که قراردادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی است، باید به زودی آغاز شود.
در چارچوب این روند که چندی است آغاز شده، حضور ایران در نهاد‌های بین‌المللی نیز از تنش روزافزون با غرب مصون نماند و در ۲۳ آذر ۱۴۰۱ در اقدامی بی‌سابقه ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد اخراج شد. حذف از این کمیسیون شاید در نگاه اول و با توجه به کارکرد این کمیسیون اقدام چندان نگران‌کننده‌ای نباشد، اما این بدعت قطعا تبعات پسینی برای تهران خواهد داشت و نخستین اثر آن بی‌اعتبار شدن وجهه کشور خواهد بود چراکه ایران که همواره مدعی رعایت حقوق زنان بوده، از کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد اخراج شده است.
اظهارات مقامات و روسای کشور‌های اروپایی نیز در ماه‌های اخیر به‌شدت رویکردی تهاجمی علیه ایران به خود گرفته است؛ از دیدار امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با چهره‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی و متهم کردن ایران به دروغ‌گویی تا اولاف شولتز، صدراعظم آلمان که بر تحریم‌های بیشتر ایران تاکید دارد و اظهارات ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس که اعلام می‌کند کشورش اقدامات بیشتر علیه ایران را در دستور کار دارد. هر کدام از این‌ها همراهی با روندی است که می‌تواند ایران را به روز‌هایی پرابهام رهنمون کند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در تازه‌ترین اظهارنظر خود عنوان کرده است که «رفتار‌های ایران بدون پیامد نخواهد ماند».
شکل‌گیری کمپین خروج سفرای اروپایی از ایران و اخراج سفرای ایران از کشور‌های اروپایی، روند دیگری است که در هفته‌های اخیر کلید خورده و فراخوانده شدن سفیر انگلیس از تهران در پی اعدام علیرضا اکبری به اتهام جاسوسی که تابعیت مضاعف بریتانیایی داشت، این نگرانی را به‌وجود آورده است که لندن رهبری این کمپین را به‌عهده گرفته باشد و پرواز سایمون شرکلیف، نه تنها بی‌بازگشت که مقدمه‌ای برای صدور بلیت‌های یک‌طرفه برای سایر سفرا باشد.
مسئله اوکراینموضوع فروش پهپاد به روسیه و استفاده مسکو از این تسلیحات در جنگ علیه اوکراین نیز مسئله‌ای نیست که غرب از کنارش به‌راحتی عبور کرده و تلاشی برای بهره‌برداری حداکثری از آن صورت ندهد. سخنان جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه «ایران با فروش پهپاد به روسیه به صورت بالقوه به ارتکاب جنایات جنگی توسط روسیه سهیم است»، در این حوزه نیز زنگ خطر را برای تهران به‌صدا درآورده است و سخنان وزیر امور خارجه ایران مبنی بر اینکه این پهپاد‌ها برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار روسیه قرار نگرفته تاکنون در عرصه بین‌الملل پاسخ مثبتی به همراه نداشته است.
در این موضوع، سیاست زیرکانه روسیه برای قرار دادن نام ایران به‌عنوان حامی تسلیحاتی خود در حمله‌اش به یک کشور دیگر نیز نباید از نگاه‌ها مخفی بماند، چراکه براساس ادعای اوکراین در استفاده از پهپاد‌های ساخت ایران موجب شده در برخی محافل سخن از احتمال ارتکاب جنایت جنگی به میان بیاید، مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که چنانچه نقش پهپاد‌های ایران در این حملات روشن شود، بحث حقوقی ارتکاب جنایت جنگی را دنبال خواهند کرد. این نکته‌ای است که دیپلمات‌های باتجربه ایران طی ماه‌های اخیر بار‌ها درباره‌اش هشدار داده‌اند و دستگاه دیپلماسی کشور را به چاره‌اندیشی در خصوص آن فراخوانده‌اند.
در بیانیه هشدارآمیز جمعی از دیپلمات‌های سابق ایران درباره ادعای فروش پهپاد به روسیه و نافرجامی برجام که در مهرماه منتشر شده، آمده است: «آمریکا و غرب در یک اقدام جمعی با تحریک روسیه، این کشور را به گرداب جنگ اوکراین کشانده‌اند. این سوال که برنده این جنگ ویرانگر، کدام‌یک از طرفین منازعه خواهد بود، موضوعی قابل بحث است. اگرچه دولت ایران به‌لحاظ حقوقی، بی‌طرفی را نقض نکرده است، ولی سوال اینجاست که آیا در رویکرد کنونی ایران به جنگ اوکراین، به مصالح نظام و کشور توجه کافی مبذول شده است؟ همچنین جمهوری اسلامی ایران که از دیرباز پرچمدار مبارزه با استکبار و حمایت از مردم مظلوم و سرکوب‌شده در اقصی‌نقاط جهان بوده، اکنون با این سوال از سوی افکار عمومی در داخل و خارج مواجه است که در شرایطی که مردم اوکراین مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، سیاست کنونی از کدام پشتوانه اخلاقی برخوردار است؟
ادعای اخیر مقامات اوکراینی درباره ارسال پهپاد و تسلیحات موشکی از سوی ایران برای تقویت جبهه روسیه در جنگ اوکراین با واکنش‌های زیادی از جمله تایید روسیه، آمریکا، دبیرکل سازمان ناتو، اتحادیه اروپا و اظهارات متناقض از سوی مسئولان عالیرتبه ایرانی مواجه شده است؛ این درحالی است که مسکو رفتاری دوگانه در قبال ایران در همکاری نزدیک با عربستان‌سعودی، ترکیه و کشور‌های عربی رقیب یا دشمن ایران در فروش تسلیحات پیشرفته به آنها و همکاری‌های نفتی و گازی در مقابل جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته که با انتظارات ایران از این کشور همخوانی ندارد. بیم آن می‌رود که جمهوری اسلامی با جهت‌گیری‌های خود در موضوع جنگ اوکراین، مرتکب اشتباهی فاحش در این برهه تاریخی شود و عزت نظام اسلامی و کرامت مردم ایران در جهان مورد خدشه قرار گیرد و آیندگان، ما را مورد قضاوت و شماتت قرار دهند.»
این دیپلمات‌های باتجربه که در میانشان اسامی‌ای نظیر ابوالقاسم دلفی، سیدحسین موسویان، نصرت‌الله تاجیک، سیدجلال ساداتیان و جاوید قربان‌اوغلی به‌چشم می‌خورد هشدار دادند: «بدون نتیجه رها شدن مذاکرات هسته‌ای در کنار طرح ادعای فروش پهپاد و تسلیحات موشکی ایران به روسیه در جنگ اوکراین، بازی خطرناکی را برای ایران به‌وجود آورده و اروپا و آمریکا را در موقعیتی قرار داده تا علاوه بر تحریم‌های جدید علیه ایران، اقدام جمهوری اسلامی را به‌عنوان نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱، در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار دهند و احتمالا مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال و مجموع تحریم‌های بین‌المللی را بازگردانند.»
۸ سال انزوای بین‌المللی و سایه جنگسخنرانی برای صندلی‌های نسبتا خالی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ورود به ایتالیا برای شرکت در اجلاس فائو بدون استقبال رسمی و عدم دعوت برای شرکت در ضیافت شام دولت ایتالیا، مخالفت پاپ با درخواست دیدار، هدف پرتاب اشیای مختلف قرار گرفتن در جریان سخنرانی در اجلاس دوربان ۲ و البته ۸ بار سفر به ونزوئلا کارنامه دوران رئیس‌جمهوری است که ۱۰ماه پس از روی کار آمدن‌اش در سال ۱۳۸۴، با تصویب شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد باز شد، تا در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۸۵ نخستین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران به شماره ۱۶۹۶ به تصویب برسد. قطعنامه ۱۷۳۷، ۵ ماه بعد به تصویب رسید و ایران ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم منشور هفتم رفت. ۴ فروردین ۱۳۸۶ تاریخ سومین قطعنامه علیه ایران بود.
چهارمین قطعنامه ۹ ماه بعد و در ۶ مهر ۱۳۸۷، تمام ۱۵ عضو شورای امنیت با رای قاطع خود پنجمین قطعنامه خود علیه ایران را به‌تصویب رساندند. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۹ تاریخ ششمین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران بود تا کشور برای اولین بار ذیل ماده ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد رفته و عملا مجوز اقدام نظامی علیه ایران صادر شود. رئیس‌جمهور وقت، اما بیشتر از آنکه برای حل بحران‌های در حال وقوع در عرصه دیپلماسی دغدغه داشته باشد، موضوعاتی نظیر نفی هولوکاست، به‌چالش کشیدن هژمون و نظم کنونی در سیستم جهانی و البته لزوم تجدید‌نظر در سازمان‌های بین‌المللی را در اولویت قرار می‌داد تا جایی که در نخستین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «امروز اصلاحات جدی در شورای امنیت بیش از هر زمان دیگری ضروری است.»
شاید از این جهت بود که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، سخنان حسن روحانی مبنی بر حل‌وفصل پرونده هسته‌ای دلیل اصلی رای‌آوری او در سال ۱۳۹۲ بود. رئیس دولت یازدهم با واگذاری پرونده هسته‌ای به محمدجواد ظریف و پس از دو سال مذاکره با ۱+۵ توانست برای نخستین‌بار در تاریخ شورای امنیت، پرونده ایران را از شورای امنیت و ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد خارج کند، چراکه تا پیش از آن کشور‌هایی که ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد رفته بودند، تنها با جنگ، یا تغییر رژیم از ذیل آن خارج شده بودند. اما به نظر می‌رسد در حال حاضر بار دیگر در حال پیمودن مسیری مشابه با مسیر دهه هشتاد هستیم.
وزارت امور خارجه کجای معادله است؟امروز که روابط ایران با کشور‌های اتحادیه اروپا در بالاترین سطح تنش قرار دارد، سوال این است که وزارت خارجه در این خصوص چه تدبیری اندیشیده است؟ سفارت‌خانه‌های ما در دو کشور انگلیس و فرانسه، ماه‌هاست که بدون سفیر اداره می‌شوند و دستگاه دیپلماسی در اجلاس داووس که ایران یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث در آن است، غیبت دارد. درحالی‌که ایران در تنش روزافزون با غرب قرار دارد، نه مجالی برای نقش‌آفرینی در غرب آسیا و نه قفقازجنوبی برای ایران مهیاست.
به نظر می‌رسد که هر نوع نقش‌آفرینی موثر در منطقه متغیر وابسته‌ای دارد که همان وجود ثبات در روابط ایران و غرب است. قطعا پاسخ سوال علت توقف گفتگو‌های ایران و عربستان، نگاه ریاض به تحولات مرتبط با کاهش تنش ایران با غرب است. شاخ و شانه کشیدن‌های جمهوری‌آذربایجان نیز ریشه در تحولات دیپلماتیک حول محور ایران دارد. اتکای ارمنستان به ایران برای مقاومت در برابر فشار‌ها در جهت بازگشایی کریدور زنگزور نیز با نگاه به جایگاه ایران در معادلات بین‌المللی تحقق خواهد یافت. در آستانه سرنوشت‌سازترین نشست شورای حکام آژانس و احتمال بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت قرار داریم، وزارت امور خارجه چه اقدامی در راستای حل‌وفصل اختلافات ایران و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت داده است؟
گمانه‌زنی درباره سناریو‌های آیندهنشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه مارس برگزار خواهد شد و موضوع تصمیم در قبال پرونده ایران در دستور کار قرار خواهد داشت. این شورا در نشست فصلی پیشین در روز پنجشنبه ۲۶آبان با تصویب قطعنامه‌ای از ایران خواست که فورا با تحقیقات بازرسان آژانس در مورد ذرات پیداشده اورانیوم در تاسیسات اعلام‌نشده خود همکاری کند. همچنین در این بیانیه تاکید شده که اگر جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری‌های ضروری برای رفع ابهام‌های آژانس نباشد، اقدام‌های دیگری در دستور کار قرار می‌گیرند که می‌تواند شامل ارجاع پرونده به شورای امنیت باشد. همین امر نیز موجب شده است تا این نگرانی ایجاد شود که ممکن است پایان سال، نقطه عزیمت مجدد پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد و قرار گرفتن کشور در دور تسلسل باطلی باشد که انتهایش پرابهام خواهد بود. همچنین بازگشت به شورای امنیت قطعا مقدمه‌ای بر استفاده تروئیکای اروپایی از «مکانیسم ماشه» در آینده نزدیک خواهد بود.
طبق بند‌های ۳۶ و ۳۷ برجام، هر یک از طرف‌های توافق می‌توانند به کمیسیون مشترک شکایت کنند و این کمیسیون برای حل‌وفصل موضوع ۱۵ روز فرصت دارد؛ مسائل حل‌وفصل نشده به وزیران خارجه ارجاع داده می‌شود، که ۱۵ روز دیگر فرصت دارند. سپس کمیسیون مشترک پنج‌روز دیگر فرصت دارد تا مسئله را حل‌وفصل کند. اگر پس از این فرایند ۳۵روزه، طرف شاکی هنوز راضی نباشد، می‌تواند موضوع را به‌عنوان تخطی چشم‌گیر از توافق، به شورای امنیت ارائه کند و این شورا باید ظرف ۳۰ روز در مورد قطعنامه‌ای برای ادامه تعلیق تحریم‌ها رای بدهد؛ قطعنامه‌ای که طرف شاکی می‌تواند وتو کند (به جز آلمان که عضو دائم شورای امنیت نیست)، و به این ترتیب، تحریم‌ها به جای خود برگردند.
این مکانیسم که به (Snapback) نیز شناخته می‌شود همان شمشیر داموکلسی است که می‌تواند با تصمیم سه کشور اروپایی که همچنان عضو توافق هسته‌ای باقی مانده‌اند، تمام آنچه در برجام توسط ایران رشته شده بود را پنبه کند و ۶ قطعنامه‌ای را که حاوی تحریم‌های فلج‌کننده علیه تهران بودند را احیا کرده و بار دیگر ایران را به‌عنوان «تهدید نظم و امنیت جهانی» به دنیا معرفی کند. در نتیجه این قطعنامه‌ها تمامی فعالیت‌های مرتبط با صنعت هسته‌ای ایران، شامل برنامه‌های تحقیق و توسعه، باید متوقف شوند.
انتقال یا صادرات هرگونه اقلام مرتبط با سلاح هسته‌ای به ایران ممنوع خواهد شد، افراد و نهاد‌های درگیر در برنامه موشکی و هسته‌ای ایران بار دیگر در فهرست تحریم قرار خواهند گرفت و تحریم تسلیحاتی ایران از نو برقرار خواهد شد. این قطعنامه‌ها همچنین از کشور‌های جهان می‌خواهند کشتی‌های باری از ایران یا به مقصد ایران را بازرسی کنند و محموله‌های غیرقانونی را ضبط کنند.
این عنوان البته تنها به بازگشت تحریم خلاصه نخواهد شد؛ قرار گرفتن پرونده ایران ذیل فصل هفتم همان سایه جنگی است که در کنار موضوع پهپاد‌ها می‌تواند تهران را در معرض خطر بالقوه تهدید نظامی هرچند محدود قرار دهد. انزوای بین‌المللی نیز کشور را در مرز‌های خود محدود و امکان نقش‌آفرینی موثر در هرگونه سازوکار بین‌المللی را از تهران سلب می‌کند. شاید ساده‌ترین و نزدیک‌به‌ذهن‌ترین مثال برای خروج ایران از سازوکار‌های منطقه‌ای در صورت بازگشت قطعنامه‌های فصل هفتم، بحث دستاورد کشور در موضوع عضویت در پیمان همکاری شانگ‌های باشد که در نشست بعدی این گروه در هند تثبیت خواهد شد، اما بازگشت قطعنامه‌ها بار دیگر این فرآیند عضویت را با موانع و مشکلاتی مواجه و تلاش چندین‌ساله ایران را بی‌اثر خواهد کرد. در فضای داخلی کشور نیز بازگشت قطعنامه‌ها هرگونه امید به رفع مشکلات اقتصادی را از بین خواهد برد و این به‌معنای افزایش تنش در جامعه و شدت یافتن نارضایتی‌های مرتبط با دغدغه‌های معیشتی است.
امروز معدود حامیان دیپلماتیک ایران درصدد آن هستند تا با باز نگاه داشتن پنجره مذاکرات، مانع از مرگ توافقی شوند که به مهمترین دستاورد دیپلماسی قرن شهرت یافته بود. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برای عدم حضورش در نشست تصمیم‌گیری اروپا در قبال سپاه پاسداران مورد انتقاد مستقیم دو تن از اعضای پارلمان اروپا قرار گرفته بود، پس از این نشست در تماس با وزرای امور خارجه ایران و آمریکا در این رابطه به رایزنی پرداخت. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این روز‌ها بار دیگر در انتظار موافقت مقامات ایران برای سفر به تهران برای گفتگو پیرامون پرونده پادمانی پیش از برگزاری نشست شورای حکام است؛ تلاش این دو دیپلمات اسپانیایی و آرژانتینی در کنار اراده برای حل‌وفصل تنش در پایتخت‌ها می‌تواند مانعی برای افزایش سطح تنش و مدیریت فضای کنونی میان ایران و غرب باشد.
از دید برخی کارشناسان با پایان‌دادن به ادعا‌ها در خصوص حضور ایران در کنار روسیه در جنگ اوکراین و آغاز مذاکرات مستقیم با آمریکا شاید بتواند پیش‌درآمد متوقف کردن قطار ترمزبریده‌ای باشد که بار دیگر روند توسعه کشور را متوقف و اجازه بازیگری فعال در روند‌های بین‌المللی را از تهران سلب کرده است. بازگشت قطعنامه‌ها هرچند همه طرفین توافق هسته‌ای را به دلیل مرگ برجامی که دو سال برایش مذاکرات فشرده صورت گرفته، متضرر خواهد کرد، اما در این میان، ایران تبعات بیشتری را متحمل خواهد شد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: دیپلماسی رییسی تحریم ایران آژانس بین المللی انرژی اتمی فصل هفتم منشور ملل متحد جمهوری اسلامی ایران بازگشت قطعنامه ها سازمان ملل متحد جنگ اوکراین شورای امنیت بین المللی اتحادیه اروپا بین المللی پرونده ایران ذیل فصل هفتم دستور کار سیاست خارجی بار دیگر امور خارجه بسته تحریم قطعنامه ای علیه ایران شورای حکام دیپلمات ها فروش پهپاد تحریم ها خواهد شد پهپاد ها هسته ای حل وفصل روز ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۲۹۱۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قالیباف پدیده انتخابات شد، مفتح رکورددار شد /آراء کدام منتخبان مجلس دوازدهم باطل شد؟ /افزایش سهم وزرای احمدی نژاد در پارلمان
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، «انتخابات مجلس دوازدهم شورای اسلامی در ۱۱ اسفندماه»، مهمترین ماراتن سیاسی سال ۱۴۰۲ بود که در فضایی سرد و بدون شور و هیجان انتخاباتی برگزار شد.
انتخاباتی که از همان آغاز، رد صلاحیت های گسترده از سوی هیأت های اجرایی و نظارت، آن را به سمت و سویی دیگر برد و در نهایت پس از ۳ مرحله بررسی صلاحیت ها، از میان ۲۴۸۲۹ نفر، ۱۵.۲۰۰ نفر توانستند وارد گود رقابت برای تصاحب کرسی های سبز بهارستان شدند.
کهکیلویه و بویراحمد پیشتاز شد/ تهران عقب ماندانتخابات در ۱۱ اسفندماه برگزار شد و تایید صلاحیت پرشمار چهره های گمنام و ناشناس نتوانست سایه ردصلاحیت های گسترده چهره های شاخص را از این انتخابات دور کند و بنابر گفته احمد وحیدی وزیر کشور میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم، تنها ۴۱ درصد بود و ۲۵ میلیون نفر پای صندوق های رأی حضور یافته بودند؛ حتی کمتر از انتخابات مجلس یازدهم در سال ۱۳۹۸. البته باید خاطرنشان کرد که این میزان مشارکت، کاملا پیش بینی شده بود و دور از انتظار نبود.
طبق گفته کمیته اطلاع رسانی ستاد انتخابات کشور، در این انتخابات استان کهگیلویه و بویراحمد با ۶۵.۷۴ درصد رتبه بالاترین مشارکت را از آن خود کرد و استان تهران با ۲۶.۱۷ درصد کمترین میزان مشارکت را داشته است.
۴۵ کرسی مجلس در انتظار دور دوم انتخاباتدر مرحله اول انتخابات، تکلیف ۲۴۵ کرسی بهارستان مشخص شد و ۴۵ کرسی دیگر نیز در مرحله دوم انتخابات که در ۲۱ اردیبهشت ماه اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزارخواهد شد، تعیین تکلیف می شوند.
از میان ۲۴۵ منتخب مجلس آینده، ۱۰۳ نفر؛ یعنی ۴۲ درصد، سابقه نمایندگی در مجلس یازدهم را دارند و ۱۴۲ منتخب جدید؛ یعنی۵۸ درصد، راهی مجلس می‌شوند تا ۴ سال به عنوان موکل حوزه های انتخابیه خود، بر صندلی های ساختمان هرمی شکل پارلمان تکیه زنند.
تهران رکورددار، انتخابات مجلس دوازدهم شدنکته قابل توجه در این دور از انتخابات لیست های متعدد اصولگرایان بود که یکی بعد از دیگری رونمایی می شد، آنهم در شرایطی که اصلاح طلبان و اعتدالیون و مستقلین بخاطر کم بودن کاندیدا در نهایت یک لیست تحت عنوان «صدای ملت» منتشر کرده بودند و در همه حوزه های انتخابیه نیز کاندیدا نداشتند اما اصولگرایان که دستشان برای معرفی کاندیدا باز بود تا توانستند لیست انتخاباتی روانه میدان انتخابات کردند.
هرچند در این انتخابات شورای ائتلاف انقلاب اسلامی، بار دیگر با سهم دهی به جبهه پایداری توانست لیست مشترک واحدی به سرلیستی محمدباقر قالیباف، مرتضی آقاتهرانی را منتشر کند، اما چند پاره شدن اصولگرایان و سونامی لیست دهی در این انتخابات کار را یک سره کرد و به جای یک لیست واحد، ترکیبی از کاندیداها روانه بهارستان شدند.
قالیباف پدیده شد/ رأی نفر اول تهران چند؟مشارکت حداقلی در انتخابات ۱۱ اسفند با ریزش محسوس آراء کاندیداهایی که در مجلس فعلی نیز حضور دارند همراه بود. بررسی آراء نمایندگان ابقا شده در انتخابات مجلس دوازدهم با آرای کسب شده آنان در انتخابات سال ۹۸، نشان داد که از میان ۱۰۳ نماینده، آراء ۷۳ نماینده فعلی در این دوره انتخابات ریزش قابل توجهی داشته است.
از جمله ۱۶ نماینده به نام های امیرحسین بانکی پور، عباس مقتدایی، محمدباقر قالیباف، مرتضی آقاتهرانی، محمود نبویان، مالک شریعتی، علی خضریان، علی یزدی خواه، روح الله ایزدخواه، رضا تقی پور، نصرالله پژمانفر، روح الله نجابت، جعفر قادری، فاطمه محمد بیگی، مجتبی ذوالنوری و احمد مرادی که بیشترین ریزش رأی را به خود اختصاص داده اند.
از سوی دیگر، نمایندگان اصولگرای مجلس یازدهم بیشترین ریزش رأی را نسبت به نمایندگان اصلاح طلبی همچون مسعود پزشکیان داشته اند.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس یازدهم و عضو شورای ائتلاف، در انتخابات مجلس یازدهم ۱.۲۶۵.۲۸۷ رأی کسب کرده و به عنوان نفر اول از حوزه انتخابیه تهران وارد بهارستان شده بود، اما در انتخابات اسفندماه سال ۱۴۰۲ با ریزش عجیب رأی تنها توانست ۴۴۷.۹۰۵ رأی اخذ کرده و جایگاه اول را در میان ریزش آراء به خود اختصاص دهد.
همچنین، غلامرضا نوری قزلجه، نماینده بستان آباد که در انتخابات مجلس یازدهم ۱۷.۱۲۷ رأی کسب کرده بود، در انتخابات ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۲، با کسب ۱۷.۰۱۸ رأی، ۱۰۹ رأی کمتر از سال ۹۸ کسب کرده که کمترین میزان ریزش رأی بوده است.
در این میان باید از سیدمحمود نبویان نفر اول تهران در انتخابات نیز نام برد. وی با کسب ۵۹۷.۷۷۰ رأی، بیشترین رأی را در انتخابات ۱۴۰۲ از آن خود کرده است. ولی مقایسه آراء او با نفر اول تهران در سال ۱۳۹۸؛ یعنی محمدباقر قالیباف که ۱.۲۶۵.۲۸۷ رأی آورده بود، نشان داد که ۶۶۷.۵۱۷ رأی ریزش داشته است.
ریزش رأی نمایندگان ۱۲ استان کشور در انتخابات دوازدهمریزش پایگاه رأی نمایندگان فعلی استان های اردبیل، ایلام، البرز، چهارمحال بختیاری،سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمان، لرستان، مرکزی، همدان و یزد هم از دیگر نکات مهم در انتخابات مرحله اول مجلس دوازدهم بوده است.
این نمایندگان شامل؛ علی نیکزاد و صدیف بدری در اردبیل؛ علی حدادی در ساوجبلاغ البرز؛ سارا فلاحی در ایلام؛ احمد راستینه هفشنجانی در شهرکرد؛ سیدمحمد پاکمهر در بجنورد؛ مصطفی طاهری در زنجان؛ محمد سرگزی، حسینعلی شهریاری و فداحسین مالکی در استان سیستان و بلوچستان؛ روح الله عباس پور و فاطمه محمدبیگی در قزوین؛ مجتبی ذوالنوری در قم؛ موسی غضنفرآبادی و منصور شکراللهی در کرمان؛ عباس گودرزی، فاطمه مقصودی و سیدحمیدرضا کاظمی در لرستان؛ ولی الله بیاتی و محمد سبزی در مرکزی؛ محمدمهدی مفتح، احد آزادی خواه و حمیدرضا جاجی بابایی در همدان و سیدجلیل میرمحمدی ،محمدرضا صباغیان و محمدصالح جوکار در یزد بوده اند.
نماینده ای که رکورددار حضور در بهارستان شداز سوی دیگر، بررسی نتایج انتخابات ۱۱ اسفند نشان داد، نماینده ای که رکورددار حضور در پارلمان است با ریزش رأی باز هم در پارلمان ماندگار شده است. محمدمهدی مفتح عضو شورای ائتلاف منتخب حوزه انتخابیه تویسرکان در استان همدان که در انتخابات سال ۱۳۹۸، ۱۶.۲۵۸ رأی کسب کرده بود، در دوره دوازدهم ۱۰.۳۹۲ رأی آورد و با وجود ریزش حدود ۶ هزار رأی بار دیگر نماینده مجلس شد.
محمد مهدی مفتح که نماینده فعلی تویسرکان در مجلس است، سابقه حضور در ادوار چهارم، پنجم، هفتم و هشتم، نهم و دهم، یازدهم را نیز در سابقه خود دارد.
دعواهای درون گروهی میان اصولگرایان در انتخابات مجلس دوازدهم به اوج خود رسید، خروجی این اختلافات نیز لیست های چندگانه اصولگرایان در انتخابات اسفندماه بود. اختلافاتی که پیش بینی می شود در مجلس دوازدهم با شدت و حدت بیشتری ادامه پیدا کند.
برهمین اساس نیز برخی تحلیلگران پیش بینی می کنند مجلس آینده مجلسی با یک فراکسیون اکثریت نباشد و فراکسیون های اقلیت چندگانه را در این مجلس شاهد باشیم.
قالیباف و یارانش، جبهه پایداری، شورای وحدت با لیدری متکی، امنا و شریان و ...هرکدام داعیه اصولگراتر بودن را دارند و به نظر می رسد در مجلس آینده هرکدام با ساز خود جلو بروند.
مستقلین، اصلاح طلبان و اعتدالیون نیز براساس شواهد موجود فراکسیونی را تشکیل خواهند داد که بنا به روایت نوری قزلجه حداقل ۸۰ عضو دارد و می تواند یک فراکسیون اقلیت با نفوذ و اثرگذار باشد.
۳ نماینده اقلیت ماندگار شد/ یک زن هم نماینده شدآرا شاوردیان، شارلی انویه تکیه، همایون سامیه‌یح نجف آبادی، از نمایندگان اقلیت‌های مذهبی مجلس یازدهم، توانستند بار دیگر در پارلمان دوازدهم نیز حضور داشته باشد. شارلی انویه تکیه ۲.۲۶۸ رأی به دست آورد در حالیکه در دوره قبل تنها با ۱.۰۷۱ رأی راهی بهارستان شده بود. همایون سامیه‌یح نجف آبادی نیز با ۱.۴۰۶رأی نسبت به سال ۱۳۹۸ که ۱.۲۶۱ رأی کسب کرده بود، افزایش رأی داشته است. آرا شاوردیان سومین نماینده فعلی اقلیت های مذهبی در این دوره ۵.۰۵۸ رأی را از آن خود کرد که نسبت به انتخابات مجلس یازدهم که ۵.۲۷۵ رأی داشته است، آراءش روند کاهشی داشته است.
از سوی دیگر، باید از اولین زن در میان اقلیت‌های مذهبی نام برد که توانست به عنوان منتخب مردم خود قدم در ساختمان بهارستان بگذارد. او بهشید برخوردار نماینده زن زرتشتیان است که با کسب ۱.۰۲۱ رأی توانست کرسی پارلمان را از آن خود کند.
چهره هایی که با مجلس دوازدهم خداحافظی کردنددر انتخابات مجلس دوازدهم برخی از چهره های شاخص مجلس با مُهر قرمز ردصلاحیت بر پرونده هایشان روبرو شدند و از گود رقابت کنار رفتند. ۲۲ نماینده فعلی مجلس از جمله آنها بود که در میانشان منتقدان پروپا قرص دولت رئیسی هم حضور داشتند.
جلال محمودزاده نماینده مهاباد؛ جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت؛ احمدعلیرضا بیگی نماینده تبریز؛ معین الدین سعیدی نماینده چابهار؛ محمود احمدی بیغش نماینده شازند؛ جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده تربت‌جام؛ شهریار حیدری نماینده قصرشیرین؛ مهدی عیسی‌زاده نماینده میاندوآب؛ سیدعلی موسوی نماینده ملکان؛ اسماعیل حسین‌زهی نماینده خاش و میرجاوه؛ مجید انصاری نماینده نورآباد ممسنی و رستم؛ رجب رحمانی نماینده تاکستان؛ محمد خدابخشی نماینده الیگودرز؛سیدکاظم موسوی نماینده اردبیل؛ سیدغنی نظری نماینده خلخال و کوثر؛ احسان ارکانی نماینده نیشابور؛ علی جدی نماینده شیروان؛ مجتبی محفوظی نماینده مردم آبادان؛ لفته احمدنژاد نماینده خرمشهر؛ قاسم ساعدی نماینده دشت‌آزادگان و هویزه و اسفندیار اختیاری نماینده اقلیت زرتشتیان نمایندگان ردصلاحیت شده مجلس یازدهم بودند.
علاوه بر این نمایندگان فعلی مجلس که از راهیابی به انتخابات مجلس دوازدهم بازماندند، برخی نمایندگان ادوار و چهره های سیاسی نزدیک به علی لاریجانی و حسن روحانی نیز بوده اند که نام آنها در میان رد صلاحیت شدگان خودنمایی می کرد. منصور حقیقت پور، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، جواد هروی، بهروز نعمتی، علی باقری، جواد کولیوند، عزت الله یوسفیان ملا، نادر قاضی پور، جواد جهانگیرزاده و عبدالرضا عزیزی از جمله آنها بودند.
در میان چهره های شاخصی که نتوانستند در مرحله اول انتخابات آراء لازم را در انتخابات حداقلی بدست آورند می توان به محمدرضا باهنر از حوزه انتخابیه کرمان، علی مطهری از حوزه انتخابیه تهران و محمدباقر نوبخت از حوزه انتخابیه رشت اشاره کرد.
علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار که نامش با سیلی زدن به یک سرباز راهنمایی و رانندگی بر سر زبان‌ها افتاده بود، حسن نوروزی نماینده رباط کریم و از حامیان سرسخت لایحه عفاف و حجاب، حسین جلالی نماینده رفسنجان، فریدون عباسی نماینده کازرون، محمدحسین آصفری نماینده اراک و ولی اسماعیلی نماینده حوزه انتخابیه گرمی نیز از جمله نمایندگانی بودند که نتوانستند باردیگر صندلی های سبز رنگ بهارستان را تصاحب کنند.
۱۰۳ نماینده فعلی ماندگار در مجلس دوازدهم/ قدیمی ها به مجلس بازگشتنداز دیگر نکات قابل توجه در اولین دور از انتخابات مجلس، ابقای تعدادی از نمایندگان فعلی بر کرسی های خود در پارلمان است. ۱۰۳ نماینده فعلی بار دیگر منتخب مردم حوزه های انتخابیه خود شدند. هرچند اصولگرایان همچون دوره یازدهم، جناح غالب در مجلس آینده هستند، اما در میان آنها چهره های اصلاح طلب و میانه رویی مانند مسعود پزشکیان، غلامرضا تاجگردون، نوری قزلجه، سیدفرید موسوی و ...نیز دیده می شوند.
۵ وزیر احمدی نژادی روانه بهارستان شدنداز نکات قابل توجه دیگر انتخابات ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۲ این است که در میان راه یافتگان به مجلس دوازدهم، نام ۵ تن از وزرای دولت محمود احمدی نژاد هم به چشم می خورد. علی نیکزاد، رضا تقی پور، شمس الدین حسینی و حمیدرضا حاجی بابایی ۴ وزیری بودند که در مجلس یازدهم نیز حضور داشتند و در این دوره از انتخابات مجلس در جایگاه خود ابقا شدند. منوچهر متکی پنجمین فرد است که سمت وزارت امور خارجه در دولت احمدی نژاد را بر عهده داشت و در انتخابات مجلس دوازدهم توانست منتخب تهران شود.
اما در میان ۲۴۵ راه یافته به مجلس دوازدهم نامی از وزرای دیگر دولت ها دیده نمی شود.
جابجایی آراء منتخبان/ چه کسانی رأی‌شان باطل شد؟از سوی دیگر، اعتراضات صورت گرفته در برخی از حوزه های انتخابیه، بازشماری آراء را به همراه داشت که باعث ایجاد تغییراتی در نتایج انتخابات شد.
از جمله در حوزه انتخابیه ورامین، پیشوا و قرچک که مهدی زمانی افشار به عنوان منتخب آراء کافی را کسب کرده بود، در پی بازشماری صندوق های رأی، صلاحیت وی رد شد و نفرات دوم و سوم به مرحله دوم راه یافتند.
طبق اعلام نتایج اولیه، در حوزه انتخابیه مسجد سلیمان و لالی، علی عسگر ظاهری با کسب ۲۸.۶۹۸رأی منتخب این حوزه اعلام شده بود، اما در بازشماری کامل تمامی صندوق‌های اخذ رأی، با جابه‌جایی نفر اول و دوم، رضا جباری رأی لازم را کسب کرد.
لنجان در استان اصفهان حوزه انتخابیه دیگری است که در آن حسین رجائی و علی کیایی به مرحله دوم راه یافته بودند، اما بازشماری آراء باعث ابطال رأی علی کیایی شد و حسین رجائی با نفر سوم به مرحله دوم راه یافتند.
اما بازشماری صندوق‌ها در شهرستان همدان، هم جالب توجه بود؛ چراکه باعث افزایش آراء منتخبان شد و در مجموع تعداد پنج رأی به آراء حمیدرضا حاجی‌بابایی، ۵۸ رأی به آراء عباس صوفی و ۱۶ رأی به آراء احمدحسین فلاحی اضافه شد.
۲۷۲۱۸
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900357
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد